دستگاه کروماتوگرافی گازی دستگاهی برای آنالیز موادی که در حالت بخار و گاز قابل تجزیه و تحلیل نیستند می باشد که دستگاه GC، دستگاه هایی بسیار مناسب، دقیق و برای آنالیزهای آزمایشگاهی در آزمایشگاه های داروسازی، موادغذایی، مواد آرایشی بهداشتی و پزشکی و غیره مورد استفاده قرار می گیرد. با توجه به اینکه این دستگاه کاربردهای آزمایشگاهی زیادی دارد و آنالیز های بسیار فراوان و ارزشمندی می توان به کمک آنها انجام داد، برای همین برای خرید دستگاه GC باید به نکات مهمی توجه کرد که باعث خرید دستگاه مناسب برای استفاده های آزمایشگاهی و آنالیزهای مرتبط می شود. اگر به دستگاه کروماتوگرافی گازی، طیف سنج جرمی اضافه شود و این دو روش با یکدیگر ترکیب شوند، در این صورت دستگاه GCMS داریم که این دستگاه دارای دقت و حساسیت بالاتری می باشد. تعداد این طیف سنج های جرمی می تواند بیشتر باشد که در این صورت دقت دستگاه افزایش می یابد. علاوه بر نکات بالا نکات بسیار مهم دیگری برای انتخاب و خرید دستگاه کروماتوگرافی گازی وجود دارند، که با توجه به آنها می توان یک دستگاه GC مناسب نیازهای آنالیز و آزمایشگاه مورد نظر انتخاب کرد.
توجه به نیاز خود در مورد دستگاه GC
هنگامی که قصد خرید یک دستگاه کروماتوگرافی گازی مناسب برای یک آزمایشگاه را داریم، باید اول به نیاز های خود و توقعات و انتظاراتی که از یک دستگاه GC داریم، توجه کنیم و سوالاتی باید از خود بپرسیم؛ “برای چگونه آزمایشگاهی قصد خرید دستگاه کروماتوگرافی گازی داریم؟”، “آنالیز مورد نظر به چه میزان دقت نیاز دارد؟”، “دقیت طیف هایی که بدست می آورد چقدر است؟”، “حالت ماده مورد آنالیز چیست و آیا با دستگاه سازگاری دارد؟” و سوالاتی از این قبیل. با توجه به اینگونه نیازها تهیه شود.
برند دستگاه GC
برند های بسیاری دستگاه کروماتوگرافی گازی تولید می کنند اما خرید دستگاه GC از برندی که بسیار معتبر باشد مثل برند شیمادزو، اجیلنت، پرکین المر و غیره که ضمانت و خدمات پس از فروش بسیار مناسبی دارند، حائز اهمیت می باشد.
صرفه جویی در وقت و هزینه هنگام آنالیز با دستگاه GC
هنگام انتخاب و خرید دستگاه کروماتوگرافی گازی باید به این نکته توجه داشته باشیم که دستگاه کروماتوگرافی گازی که تهیه می کنیم آنالیز را با سرعت و دقت بسیار بالا انجام دهد در حالی که کمترین انرژی را مصرف کند. رعایت این نکته باعث می شود دستگاه GC تهیه می کنیم، ارزش بسیار بیشتری داشته باشد.
پشتیبانی مناسب از دستگاه کروماتوگرافی گازی
هنگامی که دستگاهی را تهیه می کنیم ممکن است دستگاه ایراد یا نقص پیدا کند یا نیاز به سرویس دوباره داشته باشد که در این صورت باید از برندی دستگاه را تهیه کرد که خدمات پس از فروش و پشتیبانی بسیار مناسب داشته باشد. همچنین ویال های دستگاه یا Auto sampler آن را به راحتی بتوان از شرکت تهیه کرد.
دقت و حساسیت دستگاه GC
دستگاه کروماتوگرافی گازی که برای آنالیز یا آزمایشگاه مورد نظر انتخاب و خرید می کنیم، دارای دقت و حساسیت مناسب انجام آنالیز باشد. همچنین باید توجه شود که چه نوع گاز حاملی در دستگاه استفاده می شود، چون اگر گاز حامل نامرغوب در دستگاه استفاده شود، دقت آنالیز کم می شود.
نوع گاز حامل موجود در دستگاه کروماتوگرافی گازی
یکی از ملاک های مهم در انتخاب دستگاه کروماتوگرافی گازی، گاز حامل می باشد. گاز حامل چون نمونه را از ستون انتقال میدهد باید به گونه ای باشد که نسبت به نمونه و حلال کاملا بی اثر باشد و با آنها واکنش ندهد یا آنها را دچار خوردگی و از بین رفتگی نکند، ارزان باشد، به راحتی در دسترس و قابل تهیه کردن باشد و مناسب دستگاه کروماتوگرافی گازی و آشکارساز به کار رفته در آن باشد. گاز حاملی که در دستگاه کروماتوگرافی گازی به کار می رود باید خالص، بدون اکسیژن و بدون رطوبت باشد؛ چون اگر گاز حاملی که در دستگاه GC بکار می رود دارای ناخالصی باشد، در نتیجه ای که دستگاه بدست می آورد تاثیر می گذارد و به اصطلاح نویز در آن ایجاد می کند و دقت دستگاه را کاهش می دهد. گاز های حاملی که به طور کلی در دستگاه GC مورد استفاده قرار می گیرند، هلیوم، آرگون، نيتروژن و هيدروژن می باشند. دو گاز هلیوم و نیتروژن، گاز های متداولی هستند که در دستگاه های کروماتوگرافی گازی مورد استفاده قرار می گیرند. هلیوم گاز بسیار مناسبی برای استفاده در دستگاه های GC می باشد اما به دلیل کمیاب بودن و قیمت بالای آن، کمتر از آن استفاده می کنند. نیتروژن بر عکس هلیوم گازی در دسترس می باشد اما در دستگاه هایی که آنالیز را به سرعت انجام می دهند کمتر استفاده می شود چون در این صورت کارایی آن کم می شود.
آشکارسازهای موجود در دستگاه GC
از نکات بسیار مهمی که در زمان انتخاب و خرید دستگاه کروماتوگرافی گازی باید به آن توجه کرد، آشکار ساز دستگاه GC می باشد. آشکارساز نقش بسیار مهمی در آنالیز مواد مختلف دارد و به خصوص اینکه کدام نوع آشکار ساز در آن بکار رفته شده باشد، می تواند ارزش آنالیز و همچنین دستگاه را بالا ببرد. آشکارساز وظایف مختلفی را برعهده دارد که از مهمترین و اصلی ترین آنها می توان به شناسایی اجزای سازنده نمونه اشاره کرد. آشکارسازی که در یک دستگاه کروماتوگرافی گازی به کار می رود باید حساسیت بسیار بالا و خوبی داشته باشد، صحت و دقت خوبی داشته باشد و همچنین تکرار پذیری مناسبی داشته باشد.
انواع آشکارسازهای مورد استفاده در دستگاه کروماتوگرافی گازی: 1. آشکارساز یونش شعله ای (FID)، برای ترکیباتی که دارای کربن می باشند مورد استفاده می باشد و یکی از متداول ترین نوع آشکارساز بکار رفته در دستگاه های GC می باشد
2. آشکارساز گرمارسانندگی (TCD)، برای آنالیز ترکیبات معدنی و آلی مورد استفاده قرار می گیرد.
3. آشکارساز الکترون گیراندازی (ECD)، که برای آنالیز حشره کش ها و سموم مورد استفاده قرار می گیرد و می توان ترکیبات دارای هالوژن را از بین ترکیبات دیگر در نمونه پیدا کرد.
4. آشکارساز گرمایونی (TID)، از این آشکارساز برای آنالیز ترکیبات دارای فسفر و نیتروژن استفاده می شود.
5. آشکارساز نشر اتمی (AED)
6. آشکارساز فتویونشی (PID)، از آن برای آنالیز هیدروکربن های آروماتیکی و ترکیبات آلی دارای گوگرد و فسفر استفاده می شود.
7. آشکارساز طیف سنجی زیرقرمز فوریه (FT-IR)
8. آشکارساز طیف سنج جرمی (GCMS)
ستون های دستگاه کروماتوگرافی گازی
دستگاه کروماتوگرافی گازی از قسمت های مختلفی تشکیل شده است که یکی از مهمترین آنها، ستون می باشد که ستون وظیفه جداسازی را برعهده دارد. یکی دیگر از نکاتی که پیشنهاد می کنیم در هنگام انتخاب و خرید دستگاه GC به آن دقت فرمایید، ستون کروماتوگرافی گازی می باشد. در دستگاه GC، دو نوع ستون ممکن است وجود داشته باشد؛ یکی ستون های پرشده یا فشرده و دیگری ستون های مویی.