یکی از روش های تشخیص فلزات سنگین خون استفاده از دستگاه جذب اتمی می باشد. از آنجا که این فلزات در بدن باعث بروز پاره ای مشکلات و بیماری ها می باشد، لذا تشخیص به موقع آن جهت پیشگیری از بیماری و عوارض آنها امری ضروری است. برای انجام تست فلزات سنگین خون با دستگاه اتمیک چهار روش مختلف وجود دارد. هر کدام از این روش های آنالیز مزایا و معایبی به همراه دارند. انتخاب مناسب ترین روش معمولا با توجه به شرایط و امکانات موجود صورت می گیرد. در ادامه نتیجه بررسی هر کدام از این روش ها مختصراً گزارش شده است.
تزریق مستقیم نمونه خون در دستگاه جذب اتمی
در آزمایشگاه های پزشکی معمولا ترجیح بر این است که از روش مستقیم تزریق نمونه در دستگاه جذب اتمی استفاده شود. این روش علاوه بر سرعت بالا، کمترین میزان آماده سازی نمونه را هم نسبت به سایر روش ها دارد. این روش با مشکلاتی نیز همراه است، یکی از مشکلاتی که در حین این روش به وجود می آید جذب بیش از حد توسط برخی دیگر از اجزای نمونه خون می باشد. برای رفع این مشکل اگر از لامپ دوتریم برای تصحیح پس زمینه یا Background Correction استفاده می شود، باید انتشار لامپ دوتریم به صورت اپتیکی با انتشار لامپ هالوکاتد سازگار باشد. از دیگر مشکلات می توان به فومینگ یا کف کردن و پراکندگی نمونه خون اشاره کرد. همچنین در این روش امکان انباشت بقایای کربنی در کوره گرافیتی نیز بیشتر می شود.
تزریق نمونه رقیق شده خون در دستگاه جذب اتمی
برای رفع مشکل تداخل در آزمایش فلزات سنگین خون با دستگاه اتمیک ابزوربشن از رقیق سازی استفاده می کنند. رقیق سازی نمونه خون با آب یا Triton X100، جذب توسط مواد دیگر را به حداقل می رساند. میزان کاهش آن به ضریب رقیق سازی بستگی دارد که این عامل خود به میزان غلظت آنالیت مدنظر در نمونه وابسته است. برای مثال ضریب رقیق سازی برای مس، آهن و روی 50 تا 100 میتواند در نظر گرفته شود. در این رقت بالا مسئله جذب توسط مواد دیگر مطرح نیست و آنالیز این عناصر به سادگی انجام میگیرد. برای سایر عناصر تعیین بیشترین ضریب رقیق سازی حاشیه های بیشتری دارد و جذب ناخواسته قابل توجهی به وجود می آید و انباشتگی باقیمانده نیز اتفاق می افتد. این مسئله به خصوص برای عناصر فرار مانند آرسنیک، سرب، کادمیوم و سلنیم مطرح است. بیشترین دمای خاکستر شدن (Ashing) این عناصر زیر 500 درجه سانتیگراد می باشد. در این دما عناصری که در نمونه خون با یکدیگر تداخل دارند به طور نسبی از بین می روند. اما اگر دمای بیشتر اعمال شود اگرچه باعث نابودی بیشتر گونه های تداخل کننده می شود، باعث از بین رفتن آنالیت مد نظر نیز می شود.
آنالیز فلزات سنگین در خون با اتمیک ابزوربشن
تصحیح ماتریسی دستگاه جذب اتمی
تا کنون پیشنهادات بسیاری برای حل مشکل تداخل و جذب توسط مواد دیگر در تزریق مستقیم نمونه خون در دستگاه جذب اتمی ارائه شده است. برای مثال، افزودن آلومنیوم فسفات و یا آمونیوم فسفات به همراه نیترات منیزیم که موجب پایداری کادمیم و سرب در دمای 650-800 درجه سانتیگراد می شود ویا افزودن نیکل و سرب که باعث پایداری آرسنیک و سلنیم در 1100-1400 درجه سانتیگراد می شود. در این دما، ماده آلی موجود در خون به طور کامل از بین می رود. اما همچنان مواد غیر آلی ممکن است در نمونه وجود داشته باشند، که با انجام فرآیند اتمایز کردن ایزوترمال (هم دما) تداخل شیمیایی این مواد به حداقل خود می رسد. هنگاهی که تصحیح بک گراوند موثر باشد دیگر نیازی به کالیبراسیون ویژه نمی باشد و از روش های کالیبراسیون معمولی استفاده می شود.
دی پروتیینه کردن (Deproteinization) نمونه خون
دی پروتیینه کردن نمونه خون با اسید نیتریک برای اندازه گیری آلومینیم، آرسنیک، کروم، منگنز، نیکل و سرب با دستگاه جذب اتمی استفاده می شود. این فرآیند به طور موثری مواد آلی موجود در نمونه را کاهش می دهد. در نتیجه تنظیم دمای اشینگ یا خاکستری سازی دیگر اهمیت چندانی ندارد بخصوص برای آرسنیک و سرب. هرچند با این روش نمی توان تداخل شیمیایی مواد در دستگاه جذب اتمی را کاهش داد. لذا برای رفع این مشکل باید از کالیبراسیونی استفاده کرد که اثر تداخل را کاهش داده و یا حذف کند یا باید از ترکیب این روش با روش تصحیح ماتریسی استفاده نمود.
شرکت ری نور آزما با سال ها سابقه درخشان در امر مشاوره، فروش و خدمات پس از فروش، آماده ارائه هر گونه خدماتی در زمینه دستگاه های آنالیز و جذب اتمی Atomic Absorption می باشد.
