دستگاه اسپکتروفتومتر آزمایشگاهی از تجهیزات آنالیتیکالی می باشد که برای اندازه گیری مقدار مواد مختلف بکار می رود. دستگاه اسپکتروفتومتر در گروه تجهیزات طیف سنج آزمایشگاهی قرار می گیرد. در دستگاه های طیف سنج، آنالیز ماده بر اساس نتایج حاصل از برهمکنش نور تابشی با ماده انجام می پذیرد. دستگاه اسپکتروفتومتر آزمایشگاهی در دو نوع مرئی و مرئی– فرابنفش تولید می شود. از دستگاه اسپکتروفتومتر مرئی یا Visible برای آنالیز موادی استفاده می شود که در طیف نوری مرئی از 400-800 nm جذب دارند و دستگاه اسپکتروفتومتر UV–Vis برای طیف گسترده تری از مواد که از 200-800 nm جذب دارند می توان استفاده کرد. لامپ دستگاه اسپکتروفتومتر در طیف مرئی از نوع تنگستن و در طیف فرابنفش از نوع دوتریم می باشد. یکی از کاربردهای دستگاه اسپکتروفتومتر Spectrophotometer، آنالیز مواد غذائی و داروئی مختلف در آزمایشگاه جهت اندازه گیری محتوای مواد درون آن می باشد. از جمله کاربردهای دستگاه اسپکتروفتومتر در گروه مواد غذائی و داروئی میتوان به بررسی محتوای ویتامین ث مرکبات و مکمل های داروئی اشاره کرد.
ویتامین ث در مواد غذائی و آبمیوه ها
ویتامین ث از ویتامین های ضروری برای بدن می باشد. از آنجا که بدن قادر به تولید این ویتامین نمی باشد بنابراین دریافت آن از طریق مواد غذائی و مکمل ها ضروری است. ویتامین ث تحت عنوان اسید اسکوربیک نیز شناخته می شود در واقع نوعی آنتی اکسیدان به شمار می رود و با بالا بردن ایمنی بدن، انسان را در برابر بسیاری از سرطان ها و بیماری های قلبی محافظت می کند. مواد غذائی مانند مرکبات، لیموترش، گوجه فرنگی منابع غنی از ویتامین ث هستند. بسیاری از مرکبات در قالب آبمیوه طرفداران بسیاری دارند. میزان محتوای ویتامین ث و سایر املاح و مواد معدنی موجود در آبمیوه بر روی برچسب آن قید می شود، اما اعتبار اعداد درج شده بر روی پاکت آبمیوه همیشه مورد بحث بوده است.
اسید آسکوربیک ملکولی است که در برابر حرارت بسیار حساس بوده و به راحتی شکسته می شود. همچنین گذر زمان از تاریخ تولید و قرار گرفتن آبمیوه در دمای اتاق و یا بالاتر و همچنین حضور فلزات سنگین باعث شکست ملکول های ویتامین ث می شوند. بنابراین معمولا طی یک روال روتین آزمایشات دوره ای جهت بررسی کیفیت آب میوه ها و مقایسه مقدار واقعی آن با مقدار ذکر شده بر روی پاکت توسط دستگاه اسپکتروفتومتر صورت می گیرد.
منحنی کالیبراسیون محلول استاندارد ویتامین C با UV-Vis در 521 nm
آنالیز ویتامین ث آبمیوه با دستگاه اسپکتروفتومتر
در تحقیقی برای بررسی ادعای تولید کنندگان در مورد محتوای بالای ویتامین ث در آبمیوه ها، تعداد چند نمونه مختلف از آب پرتقال و گریپ فروت از چند برند تجاری انتخاب و در آزمیشگاه تحت آنالیز با دستگاه اسپکتوفتومتر مرئی – فرابنفش قرار گرفت. آبمیوه ها معمولا پیش از آنالیز با دستگاه اسپکتروفتومتر آزمایشگاهی نیاز به آماده سازی خاصی ندارند، اما ترجیح بر این است که پیش از آنالیز با اسپکتروفتومتر و یا هر دستگاه آزمایشگاهی دیگری، نمونه تحت فیلتراسیون قرار گیرند و یا توسط دستگاه سانتریفیوژ و فیلتر سر سرنگ ذرات جامد معلق آن کاملا جداسازی شود.
از آنجا که طول موج بیشینه جذب نور اسید اسکوربیک در pH های مختلف متفاوت است، بر اساس مقدار pH محیط نمونه، میزان جذب در طول موج خاصی بیشینه می شود. از طرف دیگر از آنجا که جذب در محلول آبمیوه شامل جذب کلیه کاهنده های موجود در آن از جمله اسید آسکوربیک می باشد بنابراین لازم است که مقدار جذب خالص ویتامین ث محاسبه شود. برای محاسبه میزان جذب ویتامین ث، با افزودن ماده اکسید کننده مناسب، اسید آسکوربیک آن را از محیط حذف کرده و مقدار جذب آن مجدد توسط دستگاه اسپکتروفتومتر محاسبه می شود. با محاسبه اختلاف مقدار جذب بدست آمده از نمونه حاوی اسید آسکوربیک و نمونه فاقد اسید آسکوربیک، مقدار خالص جذب اسید اسکوربیک محاسبه می شود و با مقایسه آن با نمودار استاندارد مقدار غلظت دقیق بدست می آید.
قابل ذکر است که علاوه بر دستگاه اسپکتروفتومتر مرئی – فرابنفش که برای آنالیز ویتامین ث میوه ها و آبمیوه ها قابل استفاده است دستگاه آنالیز آزمایشگاهی کروماتوگراف مایع با عملکرد بالا یا اصطلاحا دستگاه HPLC نیز می توان برای آنالیز ویتامین ها استفاده کرد.
کاربرد های بیشتر دستگاه اسپکتروفتومتر
- اندازه گیری دمای تخریب ملکول DNA با اسپکتروفتومتر
- تعیین خلوص روغن زیتون با دستگاه Spectrophotometer UV
- اندازه گیری فسفر آب با دستگاه اسپکتروفتومتر UV-Visible
- آنالیز نیترات آب با دستگاه اسپکتروفتومتر UV/Vis
- آنالیز فرمالدهید در اسباب بازی اسپکتروفتومتر مرئی− فرابنفش
- تعیین مقدار رنگ خوراکی در مواد غذائی با دستگاه اسپکتروفتومتر
سلام وقتتون بخیر ببخشید درمورد مطالبی که برای ویتامین ث با دستگاه یووی عرض کردین مقاله هم دارین؟ ممنون میشم اگه پاسخ بدین.
با سلام و وقت بخیر خدمت شما دوست عزیز
همه این مطالب از مقالات سایت مادر گذاشته می شود و معتبر می باشد. هر کمپانی تولید کننده دستگاه ها و لوازم آنالیتیکال برای فروش بهتر تجهیزات خود مقالاتی ارائه می دهند که به صورت پی دی اف در سایت های مادر و با زبان اصلی در دسترس می باشد.