طیف سنجی یا اسپکتروسکوپی جذب اتمی بر پایه اصل جذب نور توسط اتم های آزاد بنا نهاده شده است. تمامی اتم ها در طول موج مختص خودشان (بر پایه نیاز اتم به انرژی) نور جذب می کنند. به بیان دیگر هر عنصری در طول موج منحصر بفرد و خاصی نور را جذب نموده و در طول موج های دیگر هیچ نوری جذب نمی نماید. برای مثال در نمونه ای با چندین عنصر (فرض کنید مس، سرب، آهن و نیکل)، مس تنها نوری را جذب می نماید که ویژگی های طول موجی مس Cu را دارد. به علاوه میزان نور جذب شده نسبت مستقیم با حضور تعداد عنصر مورد نظر در مسیر نور دارد. دستگاه جذب اتمی از تجهیزات آزمایشگاهی است که کاربرد های بسیاری در حوزه آنالیز عناصر بخصوص فلزات سنگین دارد.
قانون لامبرت بیر در جذب اتمی
در عمل اندازه گیری میزان نور جذب شده توسط یک محلول استاندارد با میزان غلظت مشخص در دستگاه اتمیک ابزوربشن، می تواند منجر به رسم منحنی استاندارد شود. سپس با مقایسه این داده ها با میزان نور جذب شده توسط نمونه مجهول با دستگاه جذب اتمی مقدار نمونه مجهول بدست می آید. براساس قانون لامبرت و قانون بیر میزان انرژی نور جذب شده در طول موج مشخص رابطه مستقیم با غلظت اتم های موجود در محیط دارد. قانون لامبرت بیر بیان می کند که نور جذب شده در یک محیط شفاف به شدت نور بستگی ندارد بلکه هر واحد از لایه های آن محیط مقدار نور ثابتی را جذب می نماید. قانون لامبرت بیر می گوید نور جذب شده رابطه مستقیم با تعداد اتم های جاذب نور در محیط دارد.
از نظر ریاضی مقدار نور I0 از محیطی با طول X و غلظت C می گذرد، شدت نور باقیمانده I پس از گذشت از محیط عبارت است از:
I=I0e-KCX
در این رابطه K ثابت نسبی (ضریب جذب) خواهد بود. لذا جذب محیط یا همان A اینگونه حاصل می شود.
A=log (I0/I) =KCX
این معادله نشان می دهد که جذب A یک محیط به صورت خطی وابسته است به غلظت اتم های جاذب نور محیط .
ضمنا ضریب جذب اتمی هر محیط (ثابت جذب) K نیز با کشیدن یک منحنی کالیبراسیون شامل مقدار جذب اندازه گیری شده در مقابل غلظت های مختلف قابل دستیابی است. شیب منحنی کالیبراسیون نیز به راحتی قابل دستیابی است. بدین صورت غلظت نمونه های مجهول نیز می تواند به راحتی بر اساس مقادیر جذب نقاط تعیین مقدار شود.
مراحل آنالیز طیف سنجی جذب اتمی
- نمونه ها برای آنالیز با طیف سنج جذب اتمی ابتدا می بایست به صورت محلول هموژن شفاف در آیند.
- یک محلول بلانک یا شاهد باید تهیه گردد. یعنی حلالی با مقدار صفر از عنصر مورد آنالیز با جذب اتمی.
- یک سری از محلول های استاندارد می بایست تهیه گردد، این استاندارد ها حاوی غلظت های مشخص ولی متفاوت از عناصر مورد آنالیز می باشند. این استاندارد ها جهت ساخت منحنی کالیبراسیون کاربرد دارند.
- مقدار محلول بلانک یا شاهد باید توسط دستگاه اتمیک ابزوربشن خوانده شود. این به معنای مقدار جذب صفر برای غلظت هیچ است.
- همه استاندارد ها یک به یک باید با دستگاه Atomic Absorption خوانده شوند.
- برای محلول بلانک و دیگر استاندارد ها همراه مقادیر جذب آنها می بایست یک نمونه منحنی کالیبراسیون رسم شود.
- نمونه مجهول نیز توسط دستگاه جذب اتمی آنالیز شود، براساس مقایسه مقدار جذب این نمونه و مقایسه با مقادیر منحنی کالیبراسیون مقدار جذب نمونه مجهول، معلوم می شود.
شرکت ری نور آزما ارائه دهنده خدمات مشاوره و فروش طیف وسیعی از تجهیزات عمومی و آنالیتیکال از جمله انواع طیف سنج جذب اتمی می باشد.
