روش کروماتوگرافی گازی− اسپکترومتر جرمی یا GC-MS یکی از تکنیک های موثر و پرکاربرد در حوزه آنالیز مواد است. تکنیک GC-MS از ادغام تکنیک جداسازی با دستگاه GC و تکنیک تشخیصی قدرتمند MS برای آنالیز بهتر نمونه استفاده می کند. در دستگاه جی سی مس در حالی که دستگاه GC جداسازی ترکیبات فرار را بر عهده می گیرد، اسپکترومتر جرمی کمک می کند که تک تک اجزای جدا شده بر اساس خاصیت جرمی با دقت بالایی شناسایی شوند. دستگاه GC-MS علاوه بر آنالیز رنج گسترده تری از مواد، امکان تشخیص دقیق تر و ارائه نتایجی سریع تر را فراهم می آید. در ادامه به برخی از مهم ترین کاربرد های GC-Mass در زمینه های مختلف پرداخته می شود.
کاربرد های دستگاه GC-MS
دستگاه GC-MS یک ابزار تحقیقاتی جدید است که با کاربرد های فراوان خود، راندمان بالا و نتایج قابل اعتماد، نقش کلیدی در زمینه های تخقیقاتی، کنترل کیفی و پیشرفت علم و تکنولوژی بازی می کند. از دستگاه GC Mass در حوزه های مختلفی از جمله پزشکی و داروئی، تحقیقات محیط زیستی، آنالیز مواد غذائی، نوشیدنی و اسانس ها، بررسی موارد جنایی و پزشکی قانونی، آزمایش مواد بیولوژیکی بدن و آفت کش ها، آنالیز هیدروکربن ها، عوامل شیمیایی، تحقیقات ژئوشیمی و کاربرد های صنعتی استفاده می شود که در ادامه به اختصار توضیح داده می شوند.
کاربرد GC-MS در پزشکی و داروسازی
ده ها بیماری متابولیک مادرزاد وجود دارند که در حال حاضر در تست غربالگری نوزادان با استفاده از دستگاه GC-Mass قابل تشخیص می باشند. دستگاه GC-MS می تواند ترکیباتی که موجب اختلالات متابولیکی و ژنتیکی می شوند را حتی در غلظت های کم در ادرار نوزاد تشخیص دهد، ترکیباتی که در شرایط معمولی وجود ندارند. از دیگر کاربرد های دستگاه GC Mass بدست آوردن نسبت کربن 13 به کربن 12 توسط اسپکترومتر جرمی نسبت ایزوتوپ (IRMS) می باشد. علاوه بر موارد ذکر شده، استفاده از دستگاه GC-MS در تحقیقات سم شناسی بالینی نیز از کاربرد های رو به افزایش آن می باشد.
در صنایع داروسازی هم از دستگاه کروماتوگراف گازی اسپکترومتر جرمی به طور گسترده ای در بخش های تحقیقاتی، تولید، کنترل کیفیت و تضمین کیفیت دارو استفاده می شود. دستگاه جی سی مس معمولاً برای تشخیص ناخالصی دارو های سنتزی جدید در شیمی دارویی و بیوتکنولوژی داروئی استفاده می شود.
کاربرد GC-MS در جرم شناسی
از کاربرد های دستگاه کروماتوگراف گازی اسپکترومتر جرمی در پزشکی قانونی و جرم شناسی می توان به آنالیز ذرات مشکوک، بررسی بقایای ناشی از آتش سوزی، تشخیص مواد نیروزا در بدن ورزشکاران از طریق آزمایش ادرار و همچنین یافتن سموم و استروئید ها در نمونه های بیولوژیکی بدن مظنونین و قربانیان اشاره کرد.
دستگاه GC-Mass در تحقیقات محیط زیست
دستگاه جی سی مس ابزاری کارآمد و مقرون به صرفه در ردیابی و اندازه گیری آلاینده های آلی موجود در محیط زیست مانند فنول ها و کلروفنول ها در آب و خاک، هیدروکربن های آروماتیکی چند حلقه ای PHP، بنزین بدون سرب، دیوکسین ها، دی بنزوفوران ها، سموم آفت کش ارگانوکلرین و علف کش ها، آفت کش های هالوژندار و گوگرد در هوا مناسب می باشد. همچنین از دستگاه GC-MS در شناسایی ترکیبات مخرب لیگنین، آفت کش ها در اسفناج، آنالیز کارباماتنزین و متابولیت های آن در آب های تصفیه شده فاضلاب و استروئید ها نیز استفاده می شود.
اندازه گیری باقیمانده آفت کش ها در محصولات کشاورزی با دستگاه GC-MS
دستگاه GC-MS در صنایع غذائی و نوشیدنی ها
مواد غذائی و نوشیدنی ها به طور طبیعی دارای ترکیبات آروماتیک و معطر هستند و یا اینکه طی فرآیند تولید در آنها به وجود می آید و امکان اندازه گیری مقدار دقیق آنها با GC-MS وجود دارد. علاوه بر آن از دستگاه GC-Mass به طور گسترده ای برای آنالیز استر ها، اسید های چرب، الکل ها و آلدهید ها در موادغذائی استفاده می شود. همچنین از دستگاه جی سی مس برای تشخیص آلاینده های مواد غذایی، تشخیص تقلب در روغن هایی مانند روغن زیتون، روغن استوخودوس و تعیین مقدار اسانس های افزودنی، ترکیبات معطر، منتول، عصاره ها، کره تری گلیسیرید، باقیمانده سموم کشاورزی و آنالیز فنول در آب آشامیدنی استفاده می شود.
آنالیز مواد بیولوژیکی بدن با GC-MS
از دستگاه GC Mass می توان برای تجزیه و تحلیلی مایعات بیولوژیکی بدن مانند خون و ادرار در تشخیص مواد مخدر، باربیتورات ها، الکل ها و داروهای ضدتشنج، دارو های بیهوشی، آنتی هیستامین ها، دارو های آرامبخش و ضدصرع استفاده کرد. همچنین از کروماتوگرافی گازی اسپکترومتر جرمی برای تشخیص آلودگی های خون، متابولیت در سرم، اندازه گیری اسید چرب در میکروب ها، بررسی حضور استروئید آزاد و حتی تشخیص وجود آفت کش های ارگانوکلرین در مواد غذائی و آب آشامیدنی مصرفی استفاده کرد.
بررسی عوامل شیمیایی و امنیتی با GC-Mass
از کاربرد های GC-MS در بررسی عوامل شیمیایی می توان به فرآیند تجزیه شیمیایی و تشخیص عوامل منفجره مانند سومان و سارین جهت پیش بینی خطر انفجار و افزایش امنیت اشاره کرد.
کاربرد های صنعتی دستگاه GC-MS
از کاربرد های دستگاه قدرتمند جی سی مس در صنایع مختلف می توان آنالیز گاز های معدنی، حلال های معطر و آروماتیک، تشخیص ناخالصی هایی مانند استایرن، زایلن، دیول، گلایکول و ترکیبات آلرژیک در مواد آرایشی، آمینو الکل ها در آب، تعیین فرمیک اسید موجود در اسید استیک را نام برد. از اسید استیک در سنتز استات سلولز، پلی اتیلن، پلی ونیل و الیاف مصنوعی استفاده می شود.
آنالیز هیدروکربن ها در پتروشیمی با GC Mass
دستگاه کروماتو گرافی گازی اسپکترومتر جرمی یکی از ابزارهای ارزشمند است که به طور قابل توجهی استفاده از آن در سال های اخیر افزایش یافته. به عنوان مثال از دستگاه GC Mass که برای شناسایی یون های ملکلولی، ایزومر ها و هیدروکربن هایی با فراریت کم مانند واکس ها استفاده می شود. طیف گسترده ای از مواد پتروشیمی، سوخت ها، مخلوط های هیدروکربنی مانند بنزین، نفت سفید و گازوئیل، انواع روغن موتور مانند بیودیزل، موم و روغن ترانسفورم و رنج گسترده ای از نمونه های ژئوشیمی توسط دستگاه GC-MS شناسایی می شوند.
علاوه بر مواردی که در بالا به آن اشاره شد، از دستگاه GC Mass می توان در تحقیقات دانشگاهی به هدف شناسایی و آنالیز ترکیبات سنتزی جدید در علوم شیمی، پلیمر، نانوتکنولوژی و بایوتکنولوژی استفاده کرد. همچنین در بخش انرژی و سوخت از کروماتوگراف گازی اسپکترومتر جرمی برای آنالیز ترکیبات آروماتیک، سولفور، ناخالصی ها در پلی پروپیلن، گوگرد در متان، آنالیز گاز طبیعی، 1 و 3 بوتادین، اتیلن، گازوئیل، بنزین بدون سرب و پلی اتیلن استفاده می گردد.
در صورتی که قصد خرید هر گونه دستگاه آزمایشگاهی آنالیتیکال را داشته باشید می توانید از خدمات مشاوره ای کارشناسان خبره شرکت ری نور آزما بهره بگیرید.
